Χολολιθίαση - Πέτρες στη Χολή

Η χοληδόχος κύστη είναι ένα μικρό σαν αχλάδι όργανο ακριβώς κάτω από το συκώτι. Η χοληδόχος κύστη περιέχει ένα πράσινο υγρό μέσα της που ονομάζεται χολή, η οποία περιέχει ένζυμα για την πέψη των τροφών.

​

Η χολή μαζί με το παγκρεατικό υγρό απελευθερώνεται μέσα στο λεπτό έντερο μετά από λήψη τροφής, ώστε να αρχίσει η διαδικασία της πέψης.

​

Όταν η χολή είναι πολύ πυκνή, σχηματίζεται χολική λάσπη μέσα στην χοληδόχο κύστη και έτσι σχηματίζονται μικρές και ακολούθως μεγαλύτερες πέτρες, οι χολόλιθοι.

​

Οι πέτρες στη χολή έχουν διάφορα μεγέθη και είναι από πολύ μικρές σαν κόκκοι άμμου έως τόσο μεγάλες όσο μια μπάλα του γκολφ.

​

Σε μερικούς ασθενείς δημιουργείται ένας μεγάλος χολόλιθος, ενώ άλλοι αναπτύσσουν πολλούς μικρούς χολόλιθους ταυτόχρονα.

​

Στους ασθενείς που εμφανίζουν πέτρες στη χολή, ανεξάρτητα αν αυτές δημιουργούν συμπτώματα ή ανακαλύπτονται σε τυχαίο έλεγχο, πρέπει να γίνεται χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης.

​

Συμπτώματα

Οι πέτρες στη χολή μπορεί να μην προκαλούν κανένα σύμπτωμα και να ανακαλύπτονται τυχαία σε κάποιο υπερηχογράφημα κοιλίας. 

​

Αυτό συμβαίνει όταν οι πέτρες παραμένουν μέσα στην χοληδόχο κύστη χωρίς να μετακινούνται.

Σε πολλές περιπτώσεις όμως οι χολόλιθοι μπορεί να μετακινηθούν, το οποίο συνήθως συμβαίνει μετά από ένα μεγάλο, βαρύ γεύμα.

​

Στην περίπτωση αυτή τα συμπτώματα μπορεί να είναι από πολύ ελαφρά, όπως μία απλή δυσπεψία μέχρι πολύ θορυβώδη όπως:

​

1. Οξύς, έντονος πόνος στο πάνω δεξιό τμήμα της κοιλιάς

2. Οξύς, έντονος πόνος στο κέντρο της κοιλιάς ακριβώς κάτω από τον θώρακα

3. Έντονος πόνος στον δεξιό ώμο, την δεξιά πλευρά του θώρακα ή στο κέντρο της πλάτης

4. Έντονη ναυτία ή έμετος

 

Ο πόνος αυτός μπορεί να διαρκέσει από μερικά λεπτά έως πολλές ώρες και μπορεί να είναι από ήπιος έως πολύ δυνατός , ώστε να οδηγήσει τον ασθενή στο Νοσοκομείο.

 

Αν συνυπάρχουν τα εξής συμπτώματα:

1. Κιτρίνισμα του δέρματος και του λευκού των ματιών (ίκτερος)

2. Υψηλός πυρετός με ρίγος

3. Χρώμα των ούρων σαν κονιάκ (υπέρχρωση ούρων)

4. Γκριζωπό χρώμα των κοπράνων σαν στόκος (αποχρωματισμός κοπράνων)

5. Κνησμός (φαγούρα) σε όλο το σώμα τότε σημαίνει ότι έχει συμβεί κάποια πιο σοβαρή επιπλοκή από την χολολιθίαση και συνυπάρχει πρόβλημα στο συκώτι ή και στο πάγκρεας

 

Αιτίες

Τα συχνότερα αίτια που δημιουργούν πέτρες στην χολή είναι:

​

1. Υψηλή χοληστερίνη (χοληστερόλη). Η χοληστερίνη απεκκρίνεται από το ήπαρ στην χολή και όταν βρίσκεται σε μεγάλη συγκέντρωση δεν μπορεί να διαλυθεί καλά στο υγρό, οπότε σχηματίζει κρυστάλλους που γίνονται λάσπη και τελικά πέτρες.

2. Όταν η χολή περιέχει πολλή χολερυθρίνη. Η χολερυθρίνη είναι μια ουσία που παράγεται στο σώμα μας από την καταστροφή των γερασμένων ή παθολογικών ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος. Για τον λόγο αυτό είναι πολύ συχνή η δημιουργία χολολιθίασης σε ασθενείς με Μεσογειακή ή δρεπανοκυτταρική αναιμία, αλλά ακόμα και σε υγιή άτομα με ετερόζυγο β-θαλασσαιμία (στίγμα Μεσογειακής αναιμίας).

3. Όταν η χολή δεν αδειάζει σωστά. Υπάρχουν ιδιοπαθείς καταστάσεις στις οποίες η χοληδόχος κύστη δεν έχει καλή κινητικότητα, αλλά και καταστάσεις μετά από κάποιες επεμβάσεις (συνήθως επεμβάσεις στομάχου) στις οποίες παραβλάπτεται η φυσιολογική νεύρωση και άρα η κινητικότητα της χοληδόχου κύστης. Αυτό δημιουργεί καθίζηση λάσπης με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πέτρες στη χολή.

 

Τύποι χολόλιθων

Οι πέτρες που σχηματίζονται στη χοληδόχο κύστη μπορεί να είναι:

​

1. Χοληστερινικοί χολόλιθοι. Είναι οι πιο συνηθισμένες πέτρες της χολής, σχηματίζονται από κρυστάλλους αδιάλυτης χοληστερόλης και έχουν κίτρινο χρώμα.

2. Χολόλιθοι χρωστικών ουσιών. Αυτές είναι πέτρες που περιέχουν χολερυθρίνη και έχουν συνήθως χρώμα σκούρο καφέ ή μαύρο.

 

Παράγοντες κινδύνου

Οι καταστάσεις που μπορεί να δημιουργήσουν αυξημένο κίνδυνο για χολολιθίαση περιλαμβάνουν:

​

1. Οι γυναίκες έχουν αυξημένη συχνότητα χολολιθίασης σε σχέση με τους άντρες

2. Ηλικία άνω των 40

3. Παχυσαρκία

4. Διατροφή πλούσια σε λιπαρά και χοληστερίνη

5. Διατροφή πτωχή σε φυτικές ίνες

6. Καθιστική ζωή

7. Εγκυμοσύνη

8. Οικογενειακό ιστορικό χολολιθίασης

9. Σακχαρώδης διαβήτης

10. Ορισμένες διαταραχές του αίματος όπως δρεπανοκυτταρική αναιμία ή  λευχαιμία

11. Πολύ γρήγορη απώλεια κιλών (βαριατρικές επεμβάσεις παχυσαρκίας, δίαιτες)

12. Φάρμακα που περιέχουν οιστρογόνα (π.χ. αντισυλληπτικά κλπ)

13. Ηπατική νόσος (π.χ. κίρρωση κλπ)

 

Επιπλοκές

Οι επιπλοκές της χολολιθίασης μπορεί να είναι από αρκετά ήπιες, μέχρι πολύ σοβαρές, με κίνδυνο ακόμα και για την ζωή του ασθενούς.

​

Αυτές είναι κατά σειρά βαρύτητας:

​

1. Οξεία χολοκυστίτιδα. Αυτό είναι η φλεγμονή της χοληδόχου κύστης που προκαλείται όταν μία πέτρα της χολής μετακινείται και αποφράσσει τον κυστικό πόρο, ο οποίος συνδέει την χοληδόχο κύστη με τα υπόλοιπα χοληφόρα σωληνάρια. Στην περίπτωση αυτή η χοληδόχος κύστη πρήζεται και προκαλείται σοβαρός πόνος και πυρετός. Εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση και ρήξη της χοληδόχου κύστης και χολώδη περιτονίτιδα.

2. Οξεία χολαγγειϊτιδα. Έτσι λέγεται όταν συμβαίνει απόφραξη του κοινού χοληδόχου πόρου. Αυτή είναι η κεντρική οδός με την οποία μεταφέρεται η χολή στο λεπτό έντερο, από το συκώτι στο οποίο παράγεται. Ο ασθενής παρουσιάζει υψηλό πυρετό, ρίγος, ίκτερο και ο ασθενής πάσχει πιο σοβαρά γιατί παραβλάπτεται η φυσιολογική λειτουργία του συκωτιού.

3. Οξεία παγκρεατίτιδα. Στην περίπτωση αυτή αποφράσσεται ο παγκρεατικός πόρος ο οποίος είναι ένας σωλήνας που βγαίνει από το πάγκρεας και συνδέεται με τον κοινό χοληδόχο πόρο. Η απόφραξη του παγκρεατικού πόρου μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή του παγκρέατος (βαριά νεκρωτική παγκρεατίτιδα) και να θέσει σε κίνδυνο ακόμα και την ζωή του ασθενούς. Η παγκρεατίτιδα προκαλεί έντονο, συνεχή κοιλιακό πόνο και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση.

4. Καρκίνος της χοληδόχου κύστης. Αν και πολύ σπάνια μορφή καρκίνου, έχει βρεθεί ότι οι ασθενείς με χολολιθίαση έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στην χοληδόχο κύστη.

 

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση της χολολιθίασης είναι η χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης

Οι σύγχρονες μέθοδοι χολοκυστεκτομής είναι ελάχιστα επεμβατικές, γίνονται χωρίς ανοικτή τομή στην κοιλιά και περιλαμβάνουν:

​

1. Την Λαπαροσκοπική Χολοκυστεκτομή

2. Την Ρομποτική Χολοκυστεκτομή (με το ρομποτικό σύστημα Da Vinci)

3. Την Λαπαροσκοπική Χολοκυστεκτομή δια μίας Οπής (Single Port Laparoscopic Cholecystectomy ή SILS – Single Incision Laparoscopic Surgery)

4. Την Λαπαροσκοπική Χολοκυστεκτομή δια Φυσικών Οπών (Natural Orifice Transluminal Endoscopic Surgery – NOTES) όπως η διακολπική ή διαγαστρική λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή.