Γράφει ο Ιατρός Παναγιώτης Γλεντής
Ειδικός Λαπαροενδοσκόπος Χειρουργός
Διευθυντής Χειρουργικής
Ιατρικό Αθηνών & Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης
Βιοκλινική Αθηνών & Θεσσαλονίκης
Το 80% των γυναικών με καρκίνο του μαστού , ανεξαρτήτως του σταδίου στο οποίο ο καρκίνος ανακαλύφθηκε , σήμερα θεραπεύονται , με την προϋπόθεση ότι θα λάβουν την πιο σύγχρονη και εξελιγμένη θεραπευτική αντιμετώπιση που υπάρχει σήμερα.
Αυτό το ποσοστό αυξάνει συνέχεια , όσο περισσότερες γυναίκες χρησιμοποιούν τις σύγχρονες διαγνωστικές μεθόδους που προσφέρονται.
Τα σύγχρονα διαγνωστικά μέσα που χρησιμοποιούνται έχουν γίνει τόσο ευαίσθητα και εξειδικευμένα, ώστε κάθε γυναίκα η οποία υποβάλλεται σ’ ένα σωστό κύκλο διαγνωστικών εξετάσεων μία φορά τον χρόνο πρέπει να είναι σε μεγάλο βαθμό σίγουρη ότι ακόμα και αν διαγνωστεί κάποιος καρκίνος στον μαστό αυτός θα είναι σε τόσο αρχικό στάδιο ώστε η γυναίκα να μην κινδυνέψει να χάσει τον μαστό της ή την ζωή της και θα θεραπευτεί οριστικά.
Το μεγάλο πρόβλημα στον καρκίνο του μαστού δεν είναι ότι λείπουν τα ιατρικά μέσα αλλά η προθυμία και η συνέπεια πολλών γυναικών να ακολουθήσουν έναν α ετήσιο προληπτικό έλεγχο.
Ας δούμε λοιπόν ποια είναι τα κυριότερα όπλα μας στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού:
1) Ψηλάφηση και Αυτοεξέταση των Μαστών
Κάθε γυναίκα, από την ηλικία των 20 ετών πρέπει να κάνει αυτοεξέταση των μαστών τουλάχιστον μία φορά το μήνα, ενώ θα πρέπει να επισκέπτεται τον ιατρό της για κλινική εξέταση των μαστών κάθε 1 χρόνο.
Αν και με τις σύγχρονες απεικονιστικές μεθόδους, μπορούμε να ανακαλύψουμε τον καρκίνο του μαστού πριν καν γίνει ψηλαφητός (ακόμα και σε μέγεθος 1 χιλιοστού) , η αυτοεξέταση και η ψηλάφηση από τον ιατρό δεν πρέπει ποτέ να παραλείπεται.
2) Ψηφιακή Μαστογραφία
Από την ηλικία των 39 ετών και μετά, πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο ψηφιακή μαστογραφία αλλά κκαι κλινική εξέταση από τον ιατρό.
Ο ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος θα πρέπει να αρχίζει ακόμη νωρίτερα, μετά από εντολή του ειδικού ιατρού, σε γυναίκες με κληρονομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού.
Ο ετήσιος ψηφιακός μαστογραφικός έλεγχος έχει βρεθεί από μελέτες ότι μειώνει την θνησιμότητα από τον καρκίνο του μαστού κατά 24%. Αυτό είναι σημαντικότατο νούμερο, αν αναλογιστούμε ότι ο καρκίνος του μαστού είναι για τις γυναίκες, ο πρώτος σε συχνότητα καρκίνος και αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο στις Δυτικές κοινωνίες.
3) Υπερηχογράφημα Μαστών
Το υπερηχογράφημα των μαστών βοηθάει πολύ σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς, ενώ χρησιμοποιείται συχνά σε γυναίκες νεαρότερης ηλικίας οι οποίες δεν έχουν ένδειξη να κάνουν ψηφιακή μαστογραφία.
Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά με την ψηφιακή μαστογραφία για να διευκρινιστεί μια βλάβη η οποία έχει βρεθεί.
Κάποιες φορές το υπερηχογράφημα των μαστών αναδεικνύει βλάβες οι οποίες δεν φάνηκαν στην ψηφιακή μαστογραφία.
Επίσης είναι πολύ χρήσιμο όταν θέλουμε να ελέγξουμε τους μαστούς εγκύων γυναικών, οπότε και πρέπει να αποφύγουμε την μαστογραφία η οποία χορηγεί μια ελάχιστη ποσότητα ιονίζουσας ακτινοβολίας.
Με το υπερηχογράφημα των μαστών μπορούμε να δούμε αν μία βλάβη είναι φυσική ή συμπαγής, αν έχει αιμοφόρα αγγεία ή όχι , ενώ με τα πιο σύγχρονα μηχανήματα που διαθέτουν την δυνατότητα της ελαστογραφίας μπορούμε να μετρήσουμε πόσο σκληρή ή ελαστική είναι μία βλάβη που εξετάζουμε, πράγμα που μας δίνει πολύτιμες διαγνωστικές πληροφορίες.
4) Μαγνητική Μαστογραφία
Η μαγνητική μαστογραφία, είναι μία σύγχρονη πολύ εξελιγμένη μέθοδος που βοηθάει εξαιρετικά σε κάποιες περιπτώσεις στην έγκαιρη διάγνωση καρκίνου του μαστού.
Η μαγνητική μαστογραφία χρησιμοποιείται συμπληρωματικά με την ψηφιακή μαστογραφία σε γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο μαστού.
Αυτές μπορεί να είναι:
Γυναίκες με μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 και BRCA2 (οι μεταλλάξεις αυτές προδιαθέτουν σε καρκίνο μαστού ή και ωοθηκών.)
Γυναίκες με 1ου βαθμού συγγένεια (μητέρα, κόρη, αδερφή) με γυναίκα που παρουσιάζει μετάλλαξη BRCA1 ή/και BRCA2.
Γυναίκες που ακτινοβοληθήκαν στον θώρακα στο παρελθόν (π.χ. ασθενείς με νόσο Hodgkin)
Γυναίκες με ρίσκο για ανάπτυξη καρκίνου μαστού μεγαλύτερο από 20% βάση αξιολόγησης οικογενειακού ιστορικού.
Η μαγνητική μαστογραφία είναι επίσης πολύ χρήσιμη και σε πολλές άλλες περιπτώσεις όπως:
Σε γυναίκες με ενθέματα σιλικόνης ή ουλές από παλαιότερες επεμβάσεις στους μαστούς.
Σε περιπτώσεις καρκίνου μαστού που παρουσιάσει πολλαπλές εστίες.
Στην αξιολόγηση του «υγιούς» μαστού όταν ανακαλύπτεται καρκίνος στον αντίθετο μαστό.
Στην μετεγχειρητική αξιολόγηση του μαστού μετά από επέμβαση.
5) Γενετική Συμβουλευτική και Ανάλυση
Τα τελευταία χρόνια , είναι σε εφαρμογή από το κέντρο μας με εξειδικευμένους επιστήμονες που διαθέτει , σε συνεργασία και με αναγνωρισμένα κέντρα γενετικής της Ελλάδας και του εξωτερικού, η μέθοδος της Γενετικής Συμβουλευτικής.
Δηλαδή με πολύ απλά λόγια , γίνεται μία καταγραφή ολόκληρου του οικογενειακού περιβάλλοντος της ασθενούς με καρκίνο του μαστού και καθορίζεται με σύγχρονες μεθόδους βιοστατιστικής ανάλυσης , η πιθανότητα κάποιο συγγενικό πρόσωπο της ασθενούς να αναπτύξει καρκίνο στο μέλλον.
Έτσι για ορισμένα άτομα του συγγενικού περιβάλλοντος της ασθενούς θα προχωρήσουμε στην
Γενετική Ανάλυση , δηλαδή με μια απλή εξέταση αίματος θα αναζητήσουμε την ύπαρξη συγκεκριμένων ογκογονιδίων ( π.χ. BRCA1 και BRCA2 κ.α.) στον γονότυπο των ατόμων αυτών , έτσι ώστε να τους εντάξουμε σε πιο πρώιμα πρωτόκολλα πρόληψης ή να προχωρήσουμε σε προληπτικές χειρουργικές επεμβάσεις θεραπείας και αποκατάστασης.
Η μέθοδος αυτή της Γενετικής Συμβουλευτικής και Ανάλυσης δεν εφαρμόζεται από το κέντρο μας μόνο στην περίπτωση του καρίνου του μαστού , αλλά και σε πληθώρα άλλων περιπτώσεων καρκίνου ( παχέος εντέρου , μήτρας , ωοθηκών , πνεύμονος , παγκρέατος κλπ ) με τους οποίους ασχολείται το τμήμα Ογκολογικής Χειρουργικής που έχουμε παράλληλα αναπτύξει.
